زبان بدن چیست ؟ چرا شناخت زبان بدن اهمیت دارد؟
زبان بدن چیست؟
احتمالا این سوال شماهم باشد پس بیایید در ادامه این مطلب به بررسی این موضوع بپردازیم.
تا حالا برای تان پیش آمده زمانی که می خواهید مطلبی را بیان کنید،
برای رساندن مفهوم حرف تان از دست ها و حالت صورت برای انتقال بهترِ کلام تان استفاده کنید؟
تا به حال احساس کردید شخصی هنگام صحبت با شما در حال دروغ گفتن است؟
یا شخصی زمان تعریف کردن ماجرایی از هیجان بالایی برخوردار است؟
شناخت زبان بدن برای تمام انسان ها یکی از پله های رسیدن به موفقت محسوب می شود.
شاید موضوع زبان بدن بحث تازه ای در علوم روانشناسی و جامعه شناسی باشد اما،
در حقیقت اولین و اصلی ترین زبان و راه ارتباطی ما است.
همگی ما از این زبان استفاده می کنیم و علایم واضح آن را درک می کنیم.
شاید اگر زبان کلامی به وجود نیامده بود،
هیچ کدام از ما در درک زبان بدن دچار سوء برداشت نمی شدیم.
زبان بدن چیست ؟
زبان بدن مجموعه روش های غیرکلامی است که ما با آن نظرات و احساسات واقعی خود را نشان می دهیم.
روش هایی مانند طرز نشستن یا ایستادن،
حالت چهره یا نوع تکان دادن سر و دست ها همگی از این قبیل هستند.
البته لحن حرف زدن و تُن صدا هم بخشی از این زبان است.
شناخت زبان بدن چه فایده ای دارد؟
شاید از خودتان بپرسید آشنایی با این زبان چه فایده ای دارد؟
زمانی که با علایم زبان بدن آشنا باشید به راحتی می توانید از آن به نفع خودتان استفاده کنید.
شناختن و استفاده ی درست از زبان بدن موجب می شود،
منظور خود را بهتر به دیگران انتقال بدهید و آن ها را تحت تاثیر قرار دهید.
دقیقا به همین دلیل است که روانشناسان توصیه می کنند که،
در روابط مهم (کاری، عاطفی، اجتماعی) تا جای ممکن به صورت رو در رو و حضوری صحبت کنید.
چرا زبان بدن قدرتمند و تاثیرگذار است؟
زبان بدن قدرتمند و تاثیرگذار است چون زبان غریزی و طبیعی انسان ها است،
هر چند برخی علایم و نشانه های آن ممکن است،
در فرهنگ های مختلف تفاوت داشته باشد اما اصول پایه ای آن یکسان است.
از کجا بفهمیم زبان بدن در غریزه ما وجود دارد؟
برای اثبات چنین ادعایی این دلایل ارائه می شود:
زبان بدن را حتی نوزادان و کودکانی که به خوبی با کلام آشنا نیستند هم درک می کنند.
اگر به یک نوزاد چند ماهه با لحنی خشن و چهره ای اخمی بگویید «دوستت دارم»،
احتمالا لب برمی چیند و گریه می کند،
چون زبان بدن شما را درک می کند نه کلام تان را!
زبان بدن برای افرادی که به صورت مادرزادی ناشنوا هستند هم قابل درک است.
این افراد کلام را نمی شناسند اما حالات چهره و بدن دیگران را درست به اندازه دیگران درک می کنند.
انسان ها فارغ از زبان مادری خود، زبان بدن تقریبا یکسانی را به کار می برند.
به طور مثال امکان ندارد فرهنگی را پیدا کنید که در آن مردم برای ابراز اشتیاق و علاقه، یکدیگر را با خشم و کینه نگاه کنند!
تفاوت زبان بدن با قرادادهای اجتماعی و فرهنگی چیست؟
زبان بدن آموختنی نیست. همه افراد هنگام خوشحالی و رضایت لبخند می زنند و آن را از کسی یاد نگرفته اند.
این در حالی است که قراردادهای اجتماعی و فرهنگی آموختنی هستند و در بین فرهنگ ها تفاوت هایی وجود دارد.
به طور مثال در اکثر فرهنگ ها برای نشان دادن حسن نیت و صلح جویی،
افراد هنگام سلام و احوالپرسی یا در خاتمه دیدار با هم دست می دهند.
این یک قرارداد است که از فرهنگ سرخپوست ها گرفته شده است اما برای اسکیموها موضوع فرق می کند.
آن ها در چنین مواقعی بینی های خود را به هم می مالند!
اما چه سرخپوست ها، چه اسکیموها، چه وایکینگ ها و چه خود ما وقتی در یک بحث ناخوشایند گیر می کنیم،
با انگشت هایمان بازی می کنیم و به جایی غیر از فردی که در حال صحبت کردن است نگاه می کنیم.
برخی نشانه های زبان بدن که اشتیاق و علاقه را نشان می دهند؛
- شخص جوری می نشیند که بدنش به سمت شما متمایل باشد
- ارتباط چشمی را حفظ می کند
- نگاه هوشیاری دارد که حاکی از حضور ذهن او پیش شماست
- راحت و آسوده می نشیند یا می ایستد
- هنگام گفت و گو آزادانه دست هایش را حرکت می دهد و بیشتر کف دستانش را نشان می دهد (این می تواند نشانه صداقت فرد هم باشد.)
- با حرکت سر صحبت های شما را تائید می کند
- لبخند زدنش بیش از چند ثانیه طول می کشد و سریع محو نمی شود
برخی نشانه های زبان بدن که کلافگی و عدم تمایل را نشان می دهند؛
- شخص به یک نقطه خیره می شود و سرش را پایین می اندازد
- مدام ساعت، تلفن همراه و… را چک می کند
- دستانش را مشت می کند یا با انگشتانش بازی می کند
- دست به سینه می شود
- بدنش در حالت ایستاده و نشسته به سمت مخالف شما متمایل است
- هرازگاه نفس های عمیق می کشد
زود قضاوت نکنیم!
گاهی ممکن است در درک اینکه ربان بدن چیست؟ دچار برداشت نادرست شویم.
به طور مثال خمیازه کشیدن یکی از علایم واضح برای نشان دادن،
بی علاقگی به یک جمع یا صحبت است که به طور غیرعمدی هم رخ می دهد.
اما شاید آن شخص واقعا حوصله اش سر نرفته باشد و فقط اکسیژن اتاق کم یا دمای هوای آنجا زیاد است.
اگر کسی مدام سر جایش جا به جا می شود الزاما منتظر فرصت برای فرار کردن از جمع نیست،
شاید کمر درد دارد و نمی تواند مدت طولانی بنشیند.
پس خیلی زود قضاوت نکنید و برخی احتمالات دیگر را هم در نظر بگیرید.
پنج روش برای ارتقای زبان بدن مثبت و ارتقای دانشمان در خصوص فهمیدن اینکه زبان بدن چیست؟
شما می توانید از زبان بدن برای ایجاد حس اطمینان استفاده کنید.
این امر خصوصا در زندگی شغلی و اجتماعی دارای اهمیت بالایی است.
این ۵ روش به صورتی موثر ارتباط شما و مخاطب را بهبود می دهد:
محکم و با اعتماد به نفس دست بدهید؛
البته ممکن است برخی معذوریت های فرهنگی و اعتقادی وجود داشته باشد،
اما این روشی عالی است که به مخاطب نشان می دهد شما فردی ثابت قدم و قابل اعتماد هستید و دارای اعتماد به نفس هستید.
محگم دست دادن در مرحله اول اعتماد به نفس شما را می رساند،
سپس نشان می دهد که شخصیت مقتدری دارید و اصولا چنین شخصیت هایی بسیار قابل احترام هستند،
پس در ذهن طرف مقابل شخص قابل احترام و قابل اعتمادی به نظر می رسید.
ارتباط چشمی را قطع نکنید؛
منظور این نیست که تمام لحظه های صحبت به چشمان مخاطب زل بزنید اما سعی کنید،
با برقراری ارتباط چشمی مناسب به او نشان دهید که در مرکز توجه شما قرار دارد.
اگر برای یک جمع صحبت می کنید، نگاه تان را بین آنها تقسیم کنید.
سعی کنید زیاد به زمین، میز و برگه های روی آن خیره نمانید.
برای اینکه به چشم طرف مقابل خیره نباشید چشمانتان را بین دو چشم او بچرخانید و هر ۱۰، ۱۵ ثانیه،
چشم دیگرش را ببینید.
سرتان را بالا نگه دارید؛
به این ترتیب قدرتمند، مسلط و قابل اعتماد دیده می شوید.
دستان خود را باز و آزاد بگذارید؛
مشت کردن دست ها یا دست به سینه شدن دافعه شدیدی در ذهن طرف مقابل ایجاد می کند.
صورتتان را لمس نکنید؛
مغز ما زیرکانه و به درستی می داند که اشخاص زمانی به طور مداوم صورت خود را لمس می کنند که در دروغ گفتن هستند!
برای ایجاد حس اعتماد در مخاطب بهتر است از لمس کردن صورت خود هنگام صحبت کردن اجتناب کنید.
آیا می توانیم زبان بدن را کنترل کنیم؟
کنترل زبان بدن در برخی مواقع ممکن است و گاهی ممکن نیست.
مثلا شما می توانید برای حفظ احترام به مخاطب تان،
خود را ملزم به نگاه کردن به او کنید – حتی وقتی از صحبت های طرف مقابل حوصله تان سر رفته است –
اما نمی توانید جلوی سرخ شدن چهره تان را هنگام عصبی شدن بگیرید.
این ویژگیِ زبان بدن مانند یک شمشیر دولبه است. چرا؟
چون از یک طرف دیگران نمی توانند به شما دروغ بگویند و از طرف دیگر،
خودتان هم نمی توانید بسیاری از احساسات واقعی تان را مخفی نگه دارید.
البته همیشه افرادی هستند که قاعده را به هم می ریزند.
این افراد یاد می گیرند تا جای ممکن هیچ گونه احساس یا واکنشی را در ظاهر خود منعکس نکنند،
یا نشانه هایی را بروز دهند که برخلاف نظر واقعی شان است.
چه کسانی؟ اول از همه سیاستمدارها و هنرپیشه ها!
حتما می دانید یک مذاکره کننده قهار کسی است که نباید ناراحتی،
شگفتی، خوشحالی یا حیرت خود را به راحتی در چهره اش نشان بدهد.
از طرف دیگر حتی لازم است گاهی تمام احساسات مذکور را به صورت تصنعی و ساختگی ابراز کند.
هنرپیشه ها هم با تمرین، مطالعه و تجربه به جایی می رسند،
که از زبان بدن برای باورپذیر بودن نقش آفرینی هایشان استفاده کنند.
چرا کسب چنین مهارتی به تمرین و مطالعه نیاز دارد؟
زیرا مغزِ شگفت انگیز ما طی هزاران سال جوری تکامل یافته است که نسبت به نشانه های زبان بدن کاملا حساس و هوشیار باشد.
گاهی ما خودمان هم دقیقا متوجه نمی شویم چرا و به چه دلیل به صداقت کسی شک کرده ایم.
گاهی حس می کنیم صحبت های یک نفر به دلمان ننشسته است،
یا آن شخص همان قدری که ادعا می کرد از کار ما خوشش نیامده است.
چرا؟ چون مغز ما حتی کوچکترین نشانه ها را هم دیده و تعبیر کرده است.
البته منظور ما این نیست که در رابطه با زبان بدن امکان ندارد دچار اشتباه یا برداشت نادرست بشویم، اما درصد آن کمتر از زبان کلامی است.
نقش زبان بدن در ارتباطات روزمره ما چیست؟
نقش و عملکرد زبان بدن را در ارتباطات مختلف اجتماعی و روزمره می توانیم در این موارد ببینیم؛
آنچه گفته شده را تکرار یا منعکس کرده و بر آن تاکید می کند،
پیام های کلامی را کامل، اصلاح و یا حذف می کند،
گاهی با پیام های کلامی در نشان دادن یا پنهان کردن انگیزه ها در تناقض و کشمکش قرار می گیرد،
باعث می شود نقش زبان گفتاری کمرنگ تر شده و تمام توجه به آن معطوف نشود،
زبان گفتاری را تنظیم کرده و با آن همکاری می کند.
ویژگی های زبان بدن چیست؟
زبان بدن ویژگی ها و خصوصیاتی دارد که معمولا بدون تفاوت فاحشی برای تمام افراد صادق است.
سرنخ ها و علایم زبان بدن را می توانیم به صورت عمدی (مثل چشمک زدن) به کار ببریم.
مخاطب ما هم می تواند به صورت عمدی این نشانه ها را دریافت کند یا آن ها را نادیده بگیرد.
بیشترین علایم زبان بدن به صورت غیرعمدی آشکار می شوند.
(مثل گشاد یا تنگ شدن مردمک چشم)،
این علایم معمولا به صورت غیرارادی توسط مخاطب دریافت می شوند و او آن ها را نادیده نمی گیرد.
زبان بدن مبنای بیولوژیک شفافی دارد و محصول رشد تکاملی است.
به صورت معمول و طبیعی،
(در صورتی که شخص از عارضه روانی خاصی رنج نبرد)،
افراد در درک یا به کار بردن زبان بدن بهتر از زبان کلامی عمل می کنند.
البته این یک حقیقت علمی نیست و مبتنی بر تجربه است.
گاهی شخص فرستنده از سرنخ هایی که می فرستد آگاه نیست
(مثلا به طور غیرارادی یا غیرعمدی ناخن هایش را می جود)
اما شخص گیرنده و مخاطب در اکثر مواقع سرنخ ها را به خوبی دریافت و درک می کند.
چرا بهتر است روی تقویت آگاهانه زبان بدن کار کنیم؟
در اکثر موارد لازم نیست خیلی هم روی علایم و سرنخ های زبان بدن خودمان دقیق شویم،
اما گاهی شغل یا موقعیت اجتماعی مان ایجاب می کند،
تا جایی که امکانش هست زبان بدن مثبت را بیشتر استفاده کنیم.
برای اینکه بهتر بتوانیم نتیجه بگیریم بهتر است ابتدا بدانیم که زبان بدن چیست؟ و چگونه می توان از زبان بدن مثبت استفاده کرد.
تصور کنید شما مشاور یا روانشناس هستید و مراجعه کنندگان اعصابتان را خرد کرده،
یا برای بار هزارم همان حرف های همیشگی را تکرار می کند.
شغل شما کمک کردن به اوست پس باید یاد بگیرید علایم تشویق کننده و دلگرم کننده بیشتری را به کار ببرید:
لبخند بزنید، به چشم هایش نگاه کنید، هرگز دست به سینه نشوید و…
شاید هم مدیر فروش یک شرکت هستید که قرار است مشتری احتمالی را حسابی تحت تاثیر قرار دهید.
حتما می دانید فقط تعریف و تمجید کلامی از محصول یا خدمات شرکت، مشتری را برای استفاده کردن از آن مشتاق نمی کند.
اینجاست که به کارگیری عامدانه زبان بدن اهمیت بالاتری پیدا می کند.
روش هایی برای تقویت اینکه بدانیم زبان بدن چیست؟ وچگونه می توانیم هوشیار عمل کنیم؟
جلوی آینه با خودتان حرف بزنید. آیا به عنوان مخاطب تحت تاثیر قرار می گیرید؟ به نظرتان چه چیزهایی باید تغییر کند؟
از خودتان هنگام حرف زدن یا ارائه یک محصول فیلم بگیرید و سپس موشکافانه آن را تماشا کنید.
مطالعه و تحقیق کنید
از دیگران بخواهید برداشت خود را از لحن حرف زدن و تن صدایتان بگویند.
شاید تصور کنید که دوستانه حرف می زنید اما به گوش دیگران لحنی تحکم آمیز داشته باشید.
کلام پایانی…
ارتقاء و بهبود مهارت های مرتبط با زبان بدن به ما کمک می کند،
سرنخ های آن را در رفتار دیگران بهتر تشخص بدهیم و البته از علایم آن به نفع خودمان استفاده کنیم تا بهتر بتوانیم درک کنیم که زبان بدن چیست؟
زبان بدن روش غریزی و طبیعی ما برای ایجاد ارتباط با دیگران است.
به همین دلیل بسیار تاثیرگذار است و قابل حذف شدن نیست.
درباره علی بهرام پور
من علی بهرام پور، نویسنده، مدرس و مربی اصول و فنون مذاکره هستم و قصد دارم در این وبسایت مطالب کاربردی و مورد نیاز را که در سالیان فعالیتم در بلاروس و ترکیه و ایران عزیز بدست آوردم را به اشتراک بگذارم.
نوشته های بیشتر از علی بهرام پورمطالب زیر را حتما مطالعه کنید
7 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ
ببخشید، برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید
کامل و جامع بود استاد بهرام پور عزیز
دست مریزاد
خیلی خوبه
سلام و عرض ادب. بسیار ممنونم بابت این مقالات جامع و مفید. کاملا قابل درک و فهمیدن بود.
زبان بدن تاثیر گذارترین مسئله در ارتباطات است تشکر از مقاله خوبتان موفق باشید
درود بر شما
عالی بود اقای بهرام پور هم بیشتر با شما اشنا شدم و هم مطالب کاربردی خوبی که در طی روز در تمام جلسات – مذاکره ها – ارتباطات که برای ما اتفاق می افته میتونه بهمون راه حل بده و بهتر افراد مقابلمون بشناسیم و ارتباط برقرار کنیم
نکات عالی بود ممنونم
سلام
عالی بود جناب بهرامپور
واقعا زبان بدن مهارتی جالب و ضرورتی است . خصوصا در امر مذاکرات و قراردادها و نیز روابط مهم باید بهش دقت کرد.
مقاله تون خیلی کاربردی هست.
زبان بدن تو برقراری ارتباط واقعا اهمیت داره. ممنون از انتشار این مقاله
ممنون از مقاله کامل و جامعتون عالی بود